موضعگیری شامل دو برنامه تربیتی است:
1. فوتبال
2. جنگ ستارگان
در برنامه تربیتی “فوتبال” با هدف مقابله با “نگاه سطحی” و “واکنشهای غلط” نوجوانان در برابر اخبار و وقایع اجتماعی طراحی شده است. با الهام از نظرات استاد هادیزاده، این برنامه تربیتی از طریق تحلیل یک واقعه ورزشی جذاب (مسابقه پایانی لیگ برتر فوتبال) سعی در آموزش ضرورت موضعگیری آگاهانه به دانشآموزان پسر پایه نهم دارد.
اجرای برنامه تربیتی در دو مرحله اصلی انجام میشود.
در مرحله اول، دانشآموزان با یک سناریوی واقعی و پرهیجان از دنیای فوتبال مواجه میشوند. در دقایق پایانی دو بازی همزمان، که سه تیم برای قهرمانی رقابت میکنند، خبری غلط مبنی بر نتیجه ۲-۲ شدن یکی از بازیها باعث شادی زودهنگام و قهرمانپنداری (دهها هزار) هوادار در ورزشگاه میشود. با پخش کلیپهای این واقعه، از دانشآموزان خواسته میشود تا خود را در جایگاه تماشاچی، بازیکن یا کادر فنی قرار دهند و به این پرسش کلیدی پاسخ دهند: «در شرایطی که دسترسی به اصل خبر ندارید و اختلال ارتباطی وجود دارد، آیا این خبر را میپذیرید یا نه؟ و ملاک شما چیست؟» گفتوگوی دوقطبی که حول این پرسش شکل میگیرد، ذهن دانشآموزان را با این واقعیت درگیر میسازد که به سادگی و بدون تفکر نمیتوان هر خبری را پذیرفت.
در مرحله دوم، این بحث از فضای ورزشی به عرصه زندگی واقعی تسری مییابد. از دانشآموزان خواسته میشود نمونههایی از اخبار مهم وحساس را در جامعه به یاد آورند که میتواند پیامدهای بزرگی برای یک خانواده یا جامعه داشته باشد. سپس پرسش محوری به این شکل مبرنامه تربیتی میشود: «آیا ضرورتی دارد بر روی اخباری که شنیده میشود حساس بود؟ و چگونه میتوان خبر صحیح را از غلط تشخیص داد؟»
این مرحله میتواند در قالب یک مناظره کلاسی یا مدرسهای اجرا شود. در این مناظره، دانشآموزان با استدلالهای خود به بررسی مواردی همچون «منافع تولیدکننده خبر»، «شرایط زمانی انتشار خبر» و «احتمالات مختلف خبر ازجمله: خبر کاملاً غلط، بخشی از خبر تغییر یافته، یا واقعهای ساختگی» میپردازند.
نقش مربی در این برنامه تربیتی، هدایت گفتوگو بدون تحمیل نتیجهگیری خاص است. هدف نهایی، تقویت این مهارت در نوجوان است که پیش از قضاوت یا اقدام، ورودی اطلاعات خود را کنترل کرده و با تفکر عقلانی، از تبدیل شدن به ابزار دست دیگران برای «مهندسی اخبار» و «جهتدهی» جلوگیری کند. این برنامه تربیتی در نهایت میآموزد که موضعگیری، یک انتخاب آگاهانه است که باید بر اساس ملاکهای محکم و دقت در صحت خبر صورت پذیرد.
*******
در برنامه تربیتی جنگ ستارگان با هدف مقابله با نگاه سطحی نوجوانان به اخبار و رویدادهای اجتماعی در فضای رسانهای امروز طراحی شده است. محور اصلی، آموزش تحلیل عمیق خبر و درک ضرورت موضعگیری آگاهانه است. مخاطب آن، دانشآموزان پسر پایههای دهم و یازدهم هستند که از طریق بررسی مطالعات موردی تاریخی به این مهارت دست مییابند.
طرح در پنج مرحله پیوسته و معمولاً در قالب یک اردوی یکروزه یا شبانه اجرا میشود. دانشآموزان در گروههای سهنفره به تحلیل میپردازند که همکاری و تعامل را تقویت میکند. سیر محتوا با یک موضوع آشنا و روزآمد یعنی «جنگ سرد ایران و عربستان» آغاز میشود تا انگیزه و درگیری ذهنی اولیه ایجاد شود. در این مرحله، نوجوانان با این پرسش مواجه میشوند که برای پیروزی در چنین رقابتی، کدام حوزه (نظامی، اقتصادی، رسانهای و…) کلیدیتر است.
سپس، برای یافتن پاسخ این پرسش، کانون تحلیل به یک نمونه تاریخی کلاسیک یعنی «جنگ سرد آمریکا و شوروی» منتقل میشود. مراحل بعدی به صورت زنجیروار و با پخش کلیپهای خاص، این برهه تاریخی را واکاوی میکنند.
دانشآموزان به طور گروهی به پرسشهای محوری پاسخ میدهند:
در تمام این فرآیند، نقش مربی، هدایتگری بدون جهتدهی است. هدف اصلی، قضاوت درباره درستی یا نادرستی تاریخی نیست، بلکه پرورش این توانایی در نوجوان است که برای هر خبری چند پرسش کلیدی بپرسد: منبع خبر کیست؟ چه کسی از این خبر سود میبرد؟ این خبر بر چه کسانی و چگونه تأثیر میگذارد؟
در مرحله پایانی و جمعبندی، این درک به مسائل امروز ایران گره میخورد. نوجوانان با بررسی نمونههای عینی از اخبار جعلی که جامعه ایران را تحت تأثیر قرار داده، میآموزند که در فضای پیچیده رسانهای، یک «خبر» به ظاهر ساده میتواند یک سلاح راهبردی باشد و چگونه یک موضعگیری عجولانه و سطحی میتواند تبعات گستردهای داشته باشد.
به عنوان یک مربی یا معلم با هر گروهی از دانش آموزان میتوانید از برنامههای روشمند و هدفمند ما برای ارتقای سطح تربیتی مخاطبانتان استفاده کنید.
1 دیدگاه برای موضعگیری
09015999895 –
عالی