سر به فلک

این برنامه تربیتی یک اردوی سه‌روزه برای دانش‌آموزان پسر و دختر مقطع هفتم متوسطه اول است که با هدف اصلی تقویت مهارت‌های ادراکی و تفکر درباره رابطه بین پدیده‌های هستی، به ویژه کوه، طراحی شده است. بر اساس مبانی تربیتی، تلاش شده تا مخاطبان از طریق کشف شخصی به معارف دست یابند و یافته‌ها درونی و ریشه‌ای شود. اهداف فرعی شامل افزایش صمیمیت، تقویت کار گروهی و پرورش صبر و تحمل است.

محتوای برنامه برگرفته از منابعی مانند “توحید مفضل” و “پیام امام امیرالمؤمنین(ع)” است و در سه سیر محتوایی اصلی تنظیم شده است: رابطه کوه با زمین، رابطه کوه با دیگر عوامل طبیعی و رابطه کوه با انسان. برای هر بخش، چالش‌ها و زنجیره سؤال‌های هدفمند طراحی شده تا مخاطب را به تفکر وادارد.

اجرای محتوا در قالب یک بازی جذاب و رقابتی انجام می‌شود. بازی در یک زمین ۱۰×۱۰ متری و در سه مرحله سه ساعته برگزار می‌گردد. شرکت‌کنندگان در گروه‌های ۵ نفره (۴ متربی و یک مربی) سازماندهی می‌شوند. هر گروه با انتخاب یک رنگ و پرچم خاص، از گوشه‌های زمین بازی شروع می‌کنند و با کسب سکه از طریق حل معما و انجام فعالیت‌ها، به سمت مرکز زمین که “گنج” قرار دارد، پیش می‌روند.

در مرحله اول، تمرکز بر “نقش کوه بر زمین” است. گروه‌ها با فتح خانه‌های سکه، معدن (نقره) و خانه‌های ایمن (مانند زلزله و سیل)، نقش کوه در جلوگیری از زلزله و کنترل سیل را کشف می‌کنند.

مرحله دوم بر “رابطه کوه با عوامل هستی” مانند باد، باران و ابر متمرکز است. در این مرحله، گروه‌ها در زمین مشترک، با خرید اجزای طبیعی از فروشگاه، “زمین گیاه کوهی” ایجاد می‌کنند.

مرحله سوم به “رابطه انسان با کوه” می‌پردازد. گروه‌ها با استفاده از منابع به دست آمده (گچ، آهک، نفت) و ساخت خانه‌های مسکن، پوشاک و خوراک، وابستگی زندگی انسان به کوه را درک می‌کنند.

برای فتح خانه‌های معدن، حل معماهای مرتبط با محتوای آموزشی ضروری است. خانه‌های ایمن نیز با تشخیص رابطه صحیح بین اجزای هستی و پرداخت سکه فعال می‌شوند. گروه‌ها می‌توانند با اعلام جنگ و رقابت در “بازی‌های چندگانه مانند تیراندازی، فوتبال با پای بسته و… خانه‌های یکدیگر را فتح کنند.

در پایان، گروه‌ها برای ورود به مرحله نهایی و گشودن “گنج” باید یا معماهای پیچیده را حل کنند یا سکه زیادی پرداخت نمایند.

این بازی علاوه بر اهداف شناختی، با فعالیت‌هایی مانند نظافت، پخت غذا و ساخت ماکت، مهارت‌های عملی و کار گروهی را تقویت می‌کند. نقش مربی در این فرآیند، هدایت متربیان به سوی کشف حقایق با طرح سؤال و پرهیز از دادن پاسخ مستقیم است. ارزیابی نهایی بر اساس امتیازات کسب شده و کیفیت استدلال‌های ارائه شده توسط گروه‌ها صورت می‌گیرد.